Tìm hiểu và PHÒNG NGỪA ĐAU THẰT LƯNG

PHÒNG NGỪA ĐAU THẰT LƯNG

BS. PHAN HỮU PHƯỚC

Thạc sĩ Lão khoa - BV Nguyễn Trãi

Cột sống chúng ta có từ 32 đến 34 đốt sống: 7 đốt sống cổ, 12 đốt sống ngực, 5 đốt sống thắt lưng, 5 đốt xương cùng, 3-5 xương cụt. Trong các thành phần này, khớp ở đốt sống thắt lưng giúp chúng ta có nhiều cử động linh hoạt uyển chuyển nhất như cuối gập người, ngửa lưng, xoay người...

Do có nhiều cử động nên đốt sống thắt lưng cũng rất dễ bị tổn thương. Nếu trong cuộc sống chúng ta không lưu ý tránh những tư thế làm việc, học tập, động tác không đúng có thể gây hại tổn thương cho cột sống thì tình trạng đau thắt lưng sẽ xảy ra. Trong đời người ai cũng có ít nhất 1 lần đau thắt lưng nên chúng ta cần nhớ nguyên nhân gây đau cột sống thắt lưng không chỉ ở cột sống mà còn có thể do tổn thương thần kinh tọa, cơ, dây chằng thắt lưng mà chúng ta sẽ đề cập trong bài viết này. Tuy nhiên, đau thắt lưng cũng có thể do các tạng trong ổ bụng như thận, niệu quản, ruột, phần phụ ở phụ nữ sẽ được đề cập trong bài viết khác.

Đau do nguyên nhân cột sống, thần kinh, cơ vùng thắt lưng có một số đặc điểm như: cảm giác đau nông vùng gần cột sống, đau liên tục, đau có liên quan đến tư thế như đứng hay ngồi lâu hay khi làm việc nhiều. Đau khu trú ngang thắt lưng đôi khi lan xuống 1 hoặc 2 chân khi thần kinh tọa bị ảnh hưởng. Khác với đau do thận và niệu quản thường đau từng cơn, có lúc rất dữ dội không liên quan đến tư thế, đau có thể kèm theo sốt hay bí tiểu...

Đau thắt lưng do cột sống thần kinh cơ ở thắt lưng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, mọi giới, mọi ngành nghề.

Nguyên nhân gây đau thắt lưng có thể gặp là:

? Tổn thương ở đốt sống như: vẹo cột sống, thoái hóa cột sống, chấn thương cột sống, viêm cột sống cứng khớp, thoát vị đĩa đệm, lao cột sống, ung thư cột sống...

? Do tổn thương thần kinh ở cột sống như: viêm thần kinh do siêu vi, hội chứng Guilain-Barre, giang mai thần kinh, hay dây thần kinh vùng cột sống bị chèn ép bởi gai cột sống, bởi đĩa đệm của cột sống bị thoát vị...

? Do cơ, dây chằng như: viêm cơ, giãn đứt dây chằng.

Trong các nguyên nhân này, thường gặp nhất là do tổn thương cột sống do tư thế sai lâu ngày dẫn đến vẹo cột sống, chấn thương cột sống khi làm việc, thoát vị đĩa đệm, giãn đứt dây chằng, thoái hóa cột sống. Hầu hết các nguyên nhân này chúng ta đều có thể phòng ngừa được bằng các biện pháp như sau:

- Ngồi làm việc, học tập đúng tư thế, nhất là các đối tượng học sinh, tài xế, người làm văn phòng... Khi ngồi cố gắng giữ thẳng lưng, không cúi gập người về phía trước, cũng đừng quá ưỡn lưng về phía sau.

- Khi nhắc vật nặng cũng phải giữ đúng tư thế: ngồi xuống thẳng lưng, 2 tay nhắc vật nặng lên từ từ, không nên khum lưng cúi người để nhắc vật nặng.

- Trước khi chơi thể thao phải khởi động khớp kỹ toàn bộ các khớp. Thời gian khởi động khớp đầy đủ là từ 15-30 phút. Nếu quá ngắn vài phút thì không có tác dụng. Khi chơi thể thao, cần học tập, luyện tập đúng bài bản tránh những tư thế, động tác sai gây hại cho khớp, cột sống lưng.

- Tránh những cử động mạnh và đột ngột khi chơi làm việc hay chơi thể thao vì những động tác này sẽ gây hại cho cơ, khớp và cột sống.

- Cân nặng dư thừa, tình trạng béo phì cũng rất dễ bị đau lưng do cột sống thắt lưng thường xuyên phải chịu trọng lượng dư của cơ thể.

- Nằm ngủ đúng tư thế trên ván phẳng hay nệm mỏng, không nên nằm trên nệm quá dày, lưng cong. Không nên nằm sấp hay nằm nghiêng với chân co sát lên ngực.